{B}De Samaritaanse vrouw zegt tot hem: ‘Hoe kunt u, die een Jood bent, van mij, een Samaritaanse vrouw, iets te drinken vragen?’ Joden gebruiken immers niets samen met Samaritanen. ·Jezus antwoordt haar: ‘Als u wist welk geschenk God gaat geven en wie het is die tot u zegt “geef mij te drinken”, dan zou u het hem gevraagd hebben en zou hij u levend water gegeven hebben. … ·Al wie van dit water drinkt krijgt weer dorst… ·Het water dat ik zal geven, zal worden tot een inwendige "bron van water"{t} dat opwelt tot eeuwigheidsleven.’ (Johannes 4:9-10,13-14 GH[i])

Jezus zegt tot haar: ‘Ga, roep uw man en kom weer hierheen!’ ·‘Ik heb geen man,’ antwoordt de vrouw. ‘Dat zegt u goed, “ik heb geen man”,’ zegt hij tot haar; ·‘want u hebt vijf mannen gehad en die u nu hebt is uw man niet; het is waar wat u hebt gezegd.’ ·‘Heer,’ antwoordt de vrouw, ‘ik zie dat u een profeet bent. ·Onze vaderen hebben aanbeden op deze berg, maar jullie zeggen dat Jeruzalem de plaats is waar men moet aanbidden.’ ·Jezus zegt tot haar: … ‘Een Tijd komt dat jullie noch op deze berg noch in Jeruzalem de Vader zullen aanbidden. ·Jullie aanbidden Eén die jullie niet kennen; wij aanbidden Eén die we kennen, want het heil is uit de Joden. ·Maar een Tijd komt, en is er nu, dat de waarachtige aanbidders de Vader zullen aanbidden in Geest en waarheid [Gr. aleetheia]. Want de Vader is ook op zoek naar hen die hem zo aanbidden{B} ·… in Geest en waarheid.’ (Joh. 4:16-24 GH)

{B}De Samaritanen… hebben hem gevraagd om bij hen te blijven. Hij is daar twee dagen gebleven, ·en... door zijn woord ·…hebben ze gezegd: ‘Nu… zien wij dat deze waarlijk is de redder van de wereld.’ (Joh. 4:40-42 GH)

In veel culturen en landen is er in het voorjaar een dag waarop de tijd wisselt. En als die dag aanbreekt, zijn er altijd wel mensen die te laat komen voor hun zondagse bezigheden (kerk of sportclub). En als gevolg daarvan lopen ze iets mis, omdat ze geen aandacht besteed hebben aan de Tijdswisseling.{√}{t}{m}

De Tijdswisseling die in deze tekst wordt aangekondigd, houdt ook een verandering in voor zowel Joden als Samaritanen, ja zelfs alle etnische groepen[ii]. Want het zou het oriëntatiepunt van aanbidding voor beide etnische groepen veranderen{√}{t}{m},- weg van een focus op hun aardse, religieuze centra en in de richting van een focus op God als Vader. Jezus kwam niet om menselijke religieuze observaties te corrigeren, maar om de komst van een nieuwe Tijd aan te kondigen, die een nieuwe relatie met de Vader zou introduceren,- door Jezus en door de Geest.{√}

Door met een vrouw over deze Tijdswisseling te spreken, laat Jezus ook zien dat ‘het geschenk dat God gaat geven’ en de ‘inwendige bron van water’ zowel voor vrouwen als voor mannen is (Med.#49). Deze beelden duiden op de komst van de Geest met Pinksteren, die zowel voor vrouwen als mannen bestemd was. Dus het kennen van de Vader duidt niet op een herbevestiging van de religieuze restricties van patriarchie of mannelijke dominantie. Het gaat over mannen en vrouwen die ‘mede-erfgenamen’ worden (1 Pet. 3:7) in de Geest.{√}{t}{m}

Jezus sprak over deze Tijdswisseling als het ‘komt’ omdat de grote Dag van Pinksteren nog in de toekomst lag. Maar hij kon er ook over spreken als het ‘is er nu’ omdat hij zelf net met de Geest gedoopt was.{√}{t}{m} En door zijn doop in de Geest werd hij een lijfelijke demonstratie van het nieuwe niveau van menselijke relatie met de Vader die spoedig ook ons deel zou worden. Jezus kwam niet alleen om zijn speciale relatie tot de Vader te proclameren, hij kwam om vele zonen en dochters tot heerlijkheid te leiden (Med.#7; 2 Kor. 6:18).{√}{t}{m}

De Tijdswisseling duidt ook op het kennen en aanbidden van de Vader in Waarheid. Het Griekse woord voor waarheid [Gr. a-leetheia] betekent ‘niet-verborgen’ (Med.#2).{t} Om de Vader op deze manier te aanbidden moeten we de ‘Geest van openbaring’ ontvangen waar Paulus over sprak (Med.#1){t} teneinde ‘het Mysterie’ te zien dat van de eeuwigheden af verborgen was geweest,- dat de volken [Gr. ethne] ‘mede-erfgenamen’ zijn  (Med.#6).{√}{t}{m} En in de Geest van het mede-erfgenamen zijn, moeten we Jezus’ voorbeeld volgen in hoe we het Evangelie delen met mensen uit andere volken en etnische groeperingen,- op een manier die niet de indruk wekt dat mijn groep superieur is aan die van hen.{ƒ}

De vrouw in dit verhaal kwam uit een etnische minderheidsgroepering die er aan gewend was dat hun Joodse buren hen, Samaritanen, vertelden hoe fout ze zaten met hun religieuze ideeën en praktijken.{√}{t} Dus begint Jezus niet met het spreken over haar zonden en hoe haar zondeprobleem opgelost moest worden. Nee, hij begint met een beeld van de Heilige Geest, het ‘geschenk’ dat God haar door hem wilde geven. En als hij spreekt over haar gebroken verleden, doet hij dat niet om haar er aan te herinneren dat ze een zondares is, maar om haar te laten weten dat God haar kent{√}{t} en op de hoogte is van het misbruik[iii] in haar verleden alsook van haar eigen zonden. Daarna spreekt hij er over hoe, door de Tijdswisseling, zowel haar etnische groepering als de Joden de Vader samen op een nieuwe manier zullen aanbidden. Pas in de twee dagen daarna spreekt hij er over dat hij de ‘Redder van de wereld’ is.{√}{ƒ}

Heb jij de Vader al leren kennen in Geest en Waarheid? Heb jij een openbaring gehad van de Tijdswisseling die Jezus kwam brengen? Of word je nog steeds geïntimideerd door traditionele religieuze ideeën, of door de religieuze praktijken van een buurgroep? En als jij het Evangelie brengt aan mensen uit andere etnische groeperingen, wat horen ze dan: iets over een nieuwe relatie met de Vader voor alle volken of alleen maar meer religieuze correctie door iemand uit een ‘heiligere’ etnische of religieuze groepering?

Jezus, ik geloof u als u zegt ‘de Tijd is er nu om de Vader te aanbidden in Geest en Waarheid.’   (Joh. 4:23)

God van onze Heer Jezus Christus, Vader der heerlijkheid, geef mij de Geest van openbaring opdat ik u ten volle mag kennen. Open de ogen van mijn hart opdat ik mag kennen de rijkdom van de heerlijkheid van uw erfdeel onder de heiligen. (Ef. 1:17-18)

[i] Het hele Schriftgedeelte is een Nederlandse vertaling van de Engelse teksten uit J.K. Mellis, The Good News of the Messiah: by the Four Witnesses (blz. 42-44).

[ii] {√}{t}Lucas gebruikt het Griekse woord ethnos om zowel te verwijzen naar Samaritanen (Hand. 8:9) als naar Joden (Hand. 10:22). Het woord betekent gewoon ‘volk’ of ‘etnische groep. Johannes spreekt ook over Joden als een ethnos (Joh. 11:50-52). Dus dit verhaal gaat niet alleen maar over inter-persoonlijke evangelisatie, maar hierin voorziet Jezus ons ook van een handzaam model voor inter-culturele evangelisatie en relaties (zie: 'Het Goede Nieuws leren delen in een Moslim context').

[iii] {√}In de cultuur van haar tijd was het bijna altijd de man die de macht had om van zijn vrouw te scheiden. Jezus’ woorden bevestigen haar en onthullen het misbruik in haar verleden,- niet slechts haar zonden.