Wordt dan, als innig geliefde zonen en dochters [Gr. tekna],[i] navolgers van God… ·Omdat de dagen boos zijn, koopt de tijd[ii] aldus uit: ·weest niet onverstandig, maar verstaat wat de wil van de Heer is. ·En bedrink je niet aan wijn waarin ontreddering is, maar [Gr. alla] wordt vervuld met de Geest, ·elkaar toesprekend met psalmen, lofzangen en geestelijke liederen, zingend en muziek makend in jullie hart voor de Heer, ·altijd voor alles dank brengend aan de (ene) God en Vader in de naam van onze Heer Jezus Christus, je aan elkaar onderwerpend in eerbied [Gr. phobo] voor Christus[iii],- ·jullie vrouwen je onderschikkend aan jullie eigen mannen als aan de Heer, ·omdat de man hoofd van de vrouw is zoals ook de Messias hoofd is van de kerk en Redder van het lichaam. ·Of liever [Gr. alla]: zoals de kerk zich onderwerpt aan de Messias, zo ook de vrouwen aan hun eigen mannen in alles. ·Jullie mannen evenzo, hebt jullie eigen vrouwen lief zoals ook de Messias de kerk heeft liefgehad en zich voor haar heeft overgeleverd,- ·opdat hij haar zou heiligen [Gr. auteen hagiasee], haar reinigend in het waterbad, door zijn woord [Gr. en reemati], ·opdat hij haar voor zichzelf zou presenteren: de glorierijke kerk zonder vlek of rimpel, of iets van zulke dingen, maar daarentegen heilig en smetteloos. ·Zo zouden ook de mannen hun eigen vrouwen lief moeten hebben als hun eigen lichamen, want wie zijn vrouw liefheeft heeft ook zichzelf lief; ·want niemand haat ooit zijn eigen vlees, nee [Gr. alla],hij voedt het en verzorgt het zoals ook de Messias de kerk, ·omdat wij leden zijn van zijn lichaam.·“Daarom zal een man zijn vader en moeder verlaten en zich hechten aan zijn vrouw, en die twee zullen tot één vlees zijn”[Gen. 2:24]. ·Dit mysterie is groot, en ik doel op Christus en de kerk. ·En dien overeenkomstig voor jullie echtparen [Gr. humeis hoi]: laat iedere man aldus zijn vrouw liefhebben als zichzelf, opdat Gr. hina] de vrouw ook haar man kan eerbiedigen [Gr. phobetai]. (Ef. 5:1,16-33 PH)

Deze tekst uit een van de brieven van Paulus in het Nieuwe Testament vormt een uitdaging voor een aantal gemeenschappelijke perspectieven over het huwelijk, zowel ideeën in de moderne Westerse cultuur als enkele traditionele ideeën die gangbaar zijn in veel kerken.

Toen Debbie en ik ons voorbereidden op onze bruiloft, nu bijna 45 jaar geleden, lazen we een boek over het huwelijk, geschreven door een Amerikaanse voorganger voor zijn eigen volwassen dochter. Ik denk dat hij een beter begrip had van de tekst die ik zojuist gelezen heb, dan veel andere Christelijke leiders. Want hij introduceerde zijn boek met deze woorden: ‘Het huwelijk betreft niet zozeer het vinden van de juiste persoon als wel het zijn van de juiste persoon.’[iv] Met andere woorden: Het huwelijk draait meer om wat ieder van jullie bijdraagt aan de relatie dan om wat het jou persoonlijk oplevert.

Dus is het goed om eerst eens na te denken over de manier waarop jullie beiden de afgelopen jaren als jongvolwassenen gerijpt zijn,- manieren waarop de Geest van God jullie heeft voorbereid om er klaar voor te zijn om iemand te zijn die in staat is om de uitdaging van de verantwoordelijkheden die bij een huwelijk komen kijken aan te gaan. Ik ben zo blij dat ik Debbie niet ontmoet heb toen ik voor het eerst begon te bidden voor een vrouw. Een van de lessen die ik in die jaren moest leren vanuit een verbroken relatie was dat ik verliefd was geweest op mijn beeld van haar. Ze was een geweldige vrouw, maar ik zag haar niet zoals ze werkelijk was. Debbie is ook heel blij dat ik deze les geleerd heb voordat wij elkaar ontmoetten! Daarom is de gerijptheid die ieder van jullie in deze relatie inbrengt een Godgegeven fundament voor jullie verder groei in rijpheid, gezamenlijk als echtpaar. Want jullie moeten ook weten dat het huwelijk een van Gods geweldige gereedschappen is om ons te helpen rijpen naar het beeld van Christus. En dit rijpingsproces kan vaak heel ongemakkelijk zijn. Dus blijf je onderwerpen aan Christus en blijf van hem de gereedschappen van zijn Geest ontvangen terwijl hij in jullie beiden en in jullie huwelijk aan het werk is.

De man die Debbie en mij trouwde en die onze mentor was, Floyd McClung, had ook een goed begrip van Paulus’ kijk op een Christelijk huwelijk. Op onze bruiloft zei hij: ‘De Bijbel spreekt niet over onze rechten in het huwelijk, maar over onze verantwoordelijkheden.’ Helaas heeft het mangedomineerde karakter van de meeste menselijke culturen, Westerse culturen incluis, er toe geleid dat veel voorgangers en theologen (overwegend mannen) in Paulus’ woorden alleen datgene hoorden waartoe ze cultureel geprogrammeerd waren. Namelijk dat de man het hoofd is van de vrouw en dat de vrouw zich daarom aan haar man moet onderwerpen.

Nu klopt het wel dat Paulus dit zegt in de verzen die we gelezen hebben, maar dat is niet zijn belangrijkste punt wat betreft de huwelijkse relatie tussen een man en een vrouw. Dus omdat dit idee over de man als hoofd in een huwelijk een heet hangijzer is, vroeg ik Floyd naar zijn visie daarop, tijdens een van onze huwelijksvoorbereidingsgesprekken. Zijn antwoord was: ‘Sally en ik doen het zo: Als zij ergens een sterk gevoel over heeft en ik niet, dan doen we het op haar manier. Als ik ergens een sterk gevoel over heb en zij niet, dan doen we het op mijn manier. Als we allebei ergens een sterk gevoel over hebben, dan doen we niets totdat we tijd genomen hebben om de Heer te zoeken en tot een overeenstemming te komen onder de leiding van zijn Geest. Alleen in het uitzonderlijke geval waar een zaak zo dringend is dat het een onmiddellijke beslissing vereist, neem ik de leiding als het “hoofd” van het gezin.’ Floyd begreep dat waar Paulus spreekt over de man als ‘hoofd’ en de noodzaak voor de vrouw om zich te ‘onderwerpen’, hij dat doet in de context van zijn gebod aan alle gelovigen in Jezus om vervuld te zijn met de Geest, om Jezus te eren als Heer uit dankbaarheid tegenover God als onze Vader, en om zich aan elkaar te onderwerpen.

Dus spreekt Paulus niet voornamelijk over een hiërarchische de-man-boven-de-vrouw maatschappelijke structuur in het huwelijk, maar over een echtelijke man-vrouw relatie waarin beiden volwassen mede-erfgenamen [Gr. sun-kleeronoma] (1 Pet. 3:7, Med.#46; Gal. 3:28-4:7, Med.#4) zijn van de ‘ene God’ die zowel Vader is van de man als de vrouw, onder de alleenheerschappij van Jezus door de Geest (1 Kor. 8:6, Med.#69; 2 Kor. 6:18, Med.#32).  

Het tweede wat ik jullie beiden wil zeggen, is dat in het trouwen met elkaar, jullie primaire relationele verantwoordelijkheden niet veranderen. Evenmin als jullie primaire familie-identiteit. Als volgelingen van Jezus blijft jullie primaire identiteit die van een volwassen zoon en een volwassen dochter in relatie tot je hemelse Vader,- die volgens Paulus, in deze zelfde brief, de Vader is aan wie alle menselijke vaderschap de naam ontleent (Ef. 3:14-15, Med.#6). Jullie zijn beiden evenzeer geliefd als een van zijn ‘innig geliefde zonen en dochters’ [Gr. tekna] (Ef. 5:1) door hem, jullie oorspronkelijke Vader; en jullie hebben beiden gelijke rechtstreekse toegang tot hem in Jezus, door de Geest (Ef. 2:18, Med.#44).  

Dus wil ik tot iedereen die hier aanwezig is zeggen dat zelfs een Christelijk huwelijk niet echt goed werkt als een of beide partners naar de ander kijkt om hem of haar ‘compleet te maken’ of te ‘vervullen’. Het idee dat een huwelijk je op de een of andere manier ‘meer compleet’ maakt is een verkeerd romantisch beeld,- niet een Christelijk gezichtspunt. En het is een recept voor teleurstelling en voor het opleggen van verwachtingen aan je partner waaraan hij of zij nooit kan voldoen. Dus of je nu getrouwd bent, of alleenstaand en hoopt te trouwen, de enige manier om persoonlijke vervulling te vinden is om je hemelse Vader beter te leren kennen, door de Heilige Geest en door Jezus je Redder en Oudste Broer, en door alle relaties met broers en zussen in je Vaders gezin die hij jullie gegeven heeft.

Wat betreft jullie nieuwe huwelijksrelatie met elkaar geldt dat het nu de belangrijkste van al jullie relaties met jullie andere broers en zussen in het lichaam van Christus is. Aan de ene kant heeft dat te maken met het feit dat de eenwording tussen een man en een vrouw in een huwelijk nog steeds Gods oorspronkelijke doel daarvan weerspiegelt. Vanuit de Thora leren we dat God de vrouw geschapen heeft als een ‘helper’ voor haar man, hoewel beiden evenzeer Gods beeld dragen (Gen. 2:20b-22; 1:26-27, Med.#A). Het vers uit de Thora dat door Paulus wordt aangehaald heeft echter geen betrekking op de eerste man en vrouw, maar op drie echtparen; want de man en vrouw op wie deze tekst zich richt zijn elk opgegroeid in onderworpenheid aan een vader en een moeder. ‘Daarom zal een man zijn vader en moeder verlaten en zich hechten aan zijn vrouw, en die twee zullen tot één vlees zijn’ (Gen. 2:24, Ef. 5:31). En wat Paulus zegt over de man als ‘hoofd’ van zijn vrouw, zegt hij in de context van kinderen in relatie tot hun ouders. In deze context is het niet de vrouw die een ‘hoofd’ nodig heeft, maar de kleine kinderen die opgroeien in gehoorzaamheid aan beide ouders (Ef. 6:1). Zij hebben een concrete structuur nodig, zij moeten weten wie de leiding heeft. Maar om dit nieuwe huwelijk Gods doel te laten vervullen moet de volwassen man de leiding nemen in het ‘verlaten’ van zijn vader en moeder om ‘hoofd’ te kunnen worden van de nieuwe gezinseenheid. En de volwassen vrouw die gaat trouwen moet zich nu richten op het helpen van haar man door zich niet langer te onderwerpen aan haar vader (en haar moeder). Dat kan moeilijk zijn in veel familiegeoriënteerde culturen waarin de ouders denken dat zij nog steeds hun volwassen dochter (of zoon) kunnen controleren. Of waar ofwel zij ofwel haar man, of beiden, nog steeds naar hun aardse vaders kijken voor bevestiging en goedkeuring. 

Dus het derde wat ik wil zeggen is dit: bruidegom, het is jouw verantwoordelijkheid als hoofd van deze nieuwe gezinseenheid om het initiatief te nemen om de behoeften van je vrouw boven de verwachtingen van je eigen ouders te stellen. En bruid, het is jouw verantwoordelijkheid om meer prioriteit te geven aan het zijn van een helper voor je echtgenoot dan om aan de hoop en verwachtingen van je vader of moeder te voldoen. Debbie en ik waren allebei gezegend met ouders die ons een hoop ruimte gaven als volwassen kinderen om ons eigen nieuwe gezin te stichten. Echter, met de kinderen van het nieuwe gezin in gedachten gaat Paulus verder met het aanhalen van de Thora (Ex. 20:12), om zowel het nieuwe echtpaar als hun kinderen er aan te herinneren dat hoewel een nieuw echtpaar enige afstand moet nemen van hun vaders en moeders om hun nieuwe gezinseenheid te kunnen bouwen in onderwerping aan Jezus en aan elkaar, zij nog steeds de verantwoordelijkheid hebben om beide ouderparen te eren (Ef. 6:2-3).  

Echter, de belangrijkste manier waarop Paulus deze tekst uit Genesis gebruikt, is om te onderstrepen dat het huwelijk, voor Christelijke echtgenoten, nu een nieuw doel heeft,- om het nieuwe wat God in de wereld doet door Christus te weerspiegelen. Kijk maar eens naar wat Paulus zegt meteen nadat hij het Scheppingsverhaal geciteerd heeft over ‘een man die zijn vader en moeder verlaat en die één vlees wordt met zijn vrouw’. ‘Dit mysterie is groot’, zegt hij, ‘en ik doel op Christus en de kerk’ (Ef. 5:32). Wat is ‘het grote mysterie’ dat hij in gedachten heeft? En wat heeft het te maken met een Christelijk huwelijk? Eerder in zijn brief refereert Paulus aan ‘het Mysterie’ als Gods voorheen verborgen voornemen dat nu in gang gezet en aan ons geopenbaard is,- om allerlei diverse dingen samen te brengen onder Christus, de Messias, als hoofd (Ef. 1:9-10, Med.#8). Dit omvat ook het samenbrengen van mensen uit veel verschillende volken als ‘mede-erfgenamen’ in één nieuw ‘lichaam’ met Christus als hoofd (Ef. 3:3-6, Med.#6).

En dus, zegt Paulus, was de Thoratekst over het huwelijk in feite een profetische tekst over het nieuwe wat God zou gaan doen voor alle mensen door de komst van de Messias. En zodoende is de opofferende liefde die Christus ons betoond heeft, opdat we aan hem gehecht en één Lichaam met hem zouden kunnen worden, nu het model voor hoe een man zijn vrouw lief zou moeten hebben zoals hij ook zijn eigen lichaam liefheeft en het verzorgt (Ef. 5:25-29). En de manier waarop wij als leden van Christus’ lichaam op hem reageren door ons te gedragen op een manier die hem eer brengt [Gr. phobo] (Ef. 5:21b), voorziet de vrouw van een model voor hoe zij haar man zou moeten eren [Gr. phobetai] als liefdevolle respons op zijn liefde voor haar (Ef. 5:30,33b). Merk op dat Paulus’ laatste woorden in deze tekst laten zien dat een Christelijk huwelijk eerder bedoeld is als een unieke liefdevolle en eervolle relatie die getuigt van Gods liefde voor ons in Christus, dan als een hiërarchische maatschappelijke structuur.  

Tot slot wil ik jullie een paar praktische manieren meegeven waarop jullie elkaar kunnen eren en liefhebben als echtgenoten die allereerst, in Christus, een volwassen zoon en een volwassen dochter zijn van de ‘ene God’, onze Vader (Ef. 5:1,20). Het gaat om dingen die Paulus te zeggen heeft tot alle gelovigen in de passages die voorafgaan aan deze tekst over het huwelijk (Ef. 4 & 5, Med.#79),- dingen die ook belangrijk zijn voor jullie relatie met elkaar als man en vrouw.

1. Ten eerste, let op je woorden. Wees eerlijk in wat je zegt, maar zeg de waarheid op een liefdevolle manier. En spreek woorden waarmee je de ander opbouwt en niet afbreekt (Ef. 4:25,15,16b,29). Het volgen van Christus’ voorbeeld maakt de echtgenoot niet de redder van zijn vrouw. Christus is onze enige redder. Maar net zoals Christus ons gereinigd en opgebouwd heeft door zijn woorden ( 5:23b,25-26), moeten wij mannen, zegt Paulus, het voorbeeld geven in hoe wij met elkaar spreken. De afgelopen 45 jaar heb ik dat een belangrijke doelstelling gemaakt in mijn relatie met Debbie.
2. Ten tweede, let op hoe je omgaat met boosheid. Boosheid is onze Godgegeven protestemotie, dus het is oké om boos te zijn. Maar zondig niet in je boosheid door toe te geven aan woede, laster en kwaadwilligheid tegenover de ander. Koester geen bitterheid of wrok tegenover de ander, maar als je boos wordt, probeer het dan dag aan dag samen op te lossen. En vergeef elkaar zo vaak als nodig is, zoals God ook jou vergeven heeft (Ef. 4:26,31,32b).
3. Ten derde, we hebben allemaal behoeften en ervaren zwakheden. In tegenstelling tot wat de wereld denkt zijn we alleen maar in die mate sterk als waarin we bereid zijn woorden te geven aan onze kwetsbaarheid. Dit is soms moeilijker voor de man dan voor zijn vrouw. Maar als de ene partner zich kwetsbaar opstelt en uiting geeft aan een behoefte, dan moet de ander goed luisteren (Ef. 4:29,32a). Dit is een gebied waaraan ik als echtgenoot nog steeds moet werken,- om de tijd te nemen om echt te luisteren wanneer Debbie zich kwetsbaar opstelt of uiting geeft aan een behoefte, en niet snel te reageren met wat volgens mij de meest voor de hand liggende oplossing is voor haar probleem. Zijn er andere vrouwen die dit herkennen? En ook wat betreft geld (Ef. 5:5,7), praat er eerlijk met elkaar over hoe je hier samen mee omgaat. Wees vrijgevig (Ef. 4:28b). Geld wordt een afgod (Kol. 3:5b) en gaat een huwelijk beheersen wanneer één van jullie of jullie beiden je daar in stilte zorgen om maakt.
4. Ten vierde, in kwade dagen of in tijden van frustratie en tegenspoed, vindt uit wat jou helpt om elkaar trouw te blijven, om vervuld te blijven worden met de Heilige Geest,- om zijn leiding te zoeken en je dan te onderwerpen aan elkaar zoals je je ook samen aan de Heer onderwerpt ( 5:17,18b,21). Communiceer met elkaar. Weersta de verleiding om in stilte te lijden en jezelf te troosten,- met wijn, eten, pillen, porno, enz. (Ef. 5:18a, 3, 11-12). En als je zulke tijden onder ogen moet zien vergeet dan niet om te oefenen in het uiten van dankbaarheid en lofprijs aan je Vader in alles,- niet alleen persoonlijk maar ook samen (Ef. 5:19-20). Aangezien deze verzen onmiddellijk voorafgaan aan wat Paulus zegt tot echtparen en tot hun kinderen, is zulke lofprijs binnen het gezin aan God als Vader vooral van belang voor de kinderen, willen zij tijdens hun opgroeien gaan begrijpen dat hun eigen primaire identiteit in Gods gezin die is van volwassen zonen en dochters, in Christus en door de Geest.

Ten slotte, iedere Christelijke man en vrouw moet blijven bedenken dat een liefdevolle en eervolle huwelijksrelatie niets te maken heeft met gevoelens die gewoon vanzelf komen, maar met de vrucht van de voortdurende keuze om elkaar lief te hebben en te eren. Dus sluit ik af met de wijze en prikkelende woorden die volgens mijn moeder de leiddraad vormden voor hun huwelijk: ‘Wanneer je liefde tekort komt, maak er wat bij!’ Amen.

[i] Het Griekse woord tekna (meervoud) kan vertaald worden met ‘zonen’ of ‘dochters’ (1. Pet. 3:6) of beiden. Daarom is ‘zonen en dochters’ een betere weergave van dit Griekse woord dan ‘kinderen’, wanneer een tekst betrekking heeft op volwassenen en niet op minderjarigen.

[ii] Deze woorden (Gr. ton kairon, hoti hai heemerai poneerai eisin) lijken een verwijzing naar Amos 5:13b LXX: ‘…want een kwade tijd is dat’ (Gr. hoti kairos poneeron estin).

[iii] Ik begin dit vers met een aandachtsstreepje om aan te geven dat het nieuwe onderwerp dat wordt geïntroduceerd (het huwelijk) in feite een verlengstuk is van de verzen 16-21.

[iv] Charles Shedd, Letters to Karen, 1968. Dit boek is gratis te leen als PDF of Epub via: https://archive.org/details/letterstokaren00shed.